Werkverschaffing en crisiscomité

In de periode tussen de twee wereldoorlogen zijn er veel werklozen in de gemeenten van het Heuvelland. Vanaf het begin van de jaren twintig discussieren de gemeenteraden van Gulpen, Wittem, Slenaken en Wijlre over de bestrijding daarvan. Er wordt gewezen op de grote noden van de arbeiders en gepleit om in te grijpen, bijvoorbeeld door middel van werkverschaffing.

En er worden inderdaad maatregelen getroffen en nieuwe arbeidsplaatsen gecreëerd door investeringen in bijvoorbeeld wegen of openbare voorzieningen zoals water en riolering. Daarbij krijgen lokale ondernemers en werknemers voorrang. Bij de verbouwing van het gemeentehuis van Gulpen moet de bouwondernemer alle noodzakelijke materialen bij voorkeur inkopen bij de lokale middenstand. Door bemiddeling van de rooms-katholieke vakbond gaan begin jaren twintig ook veel werklozen aan de slag bij de aanleg van de tramlijn Maastricht-Vaals.

In de jaren dertig verdiept de crisis zich en zijn extra maatregelen noodzakelijk. Net zoals elders in Nederland komt er in Gulpen een breed samengesteld crisiscomité, met daarin vertegenwoordigers van de protestantse en de katholieke kerk, werkgevers, vakbonden, boerenorganisaties, en organisaties die armoede bestrijden zoals Vincentius en het Armbestuur. Een week na de oprichting houdt het comité een succesvolle collecte in de kerk, bijna f 1.000 wordt opgehaald. Ook worden veel goederen toegezegd, zoals 1.700 kilo aardappels, 900 broden, 3.000 kilo turf en kolen enzovoorts.

De werkverschaffing wordt in Gulpen verder uitgebreid met de aanleg van trottoirs, straatgoten, verbreding van wegen en de uitbreiding van het rioleringsnetwerk naar de gehuchten rond Gulpen. In Wittem en Wijlre worden ook wegen verbreed en in de bossen van Mechelen kappen de werklozen dennenbomen die daarna door de gemeente worden verkocht. Ondanks al deze inzet blijft het aantal werklozen snel groeien. Zo zijn er in Wittem in 1933 al 55 werklozen, Op een keer komen er in een week zelfs 3 bij. Het kost de gemeenten veel geld want de landelijke overheid betaalt slechts een deel van de kosten van de werkverschaffing. Het gereserveerde budget voor werkverschaffing is in Wittem al na negen maanden op en de gemeente zoekt naar extra geld om de rest van het jaar te kunnen betalen.  Er moet bezuinigd worden bijvoorbeeld door te korten op de subsidies van de harmonieën. In het Heuvelland besluiten alle gemeenten deze subsidies te verlagen. En de vermakelijkheidsbelasting wordt verhoogd. Tot aan de oorlog blijft de werkloosheid een grote zorg en daarna zullen er nog andere zorgen komen…

Deel dit bericht

Pierre Hupperts

Auteur ‘Het dorp en mijn familie. Gulpen en de familie Hupperts 1810-2010’.

Gerelateerd

Opera Meilief van Gulpen

In 1896 werd bekend dat de componist Martin Bouman uit Gouda een opera ging schrijven getiteld Meilief van Gulpen. Het verhaal was gebaseerd op een

Lees meer »

Liever België

Krantenberichten over de gemeente Gulpen-Wittem zijn tot 1830 schaars. Dat verandert opeens door de Belgische opstand van augustus 1830 wanneer met name Gulpen in het

Lees meer »