Vluchten voor de geallieerden

De laatste week voor de bevrijding van de gemeente Gulpen-Wittem gonst het van de geruchten dat de geallieerde elk moment kunnen binnenvallen in Nederland. De hoop daarop wordt flink aangewakkerd door een bericht van Radio Oranje. Minister-president Gerbrandy zegt op 5 september dat de Amerikanen al de Nederlandse grens hebben overschreden. Dat leidt tot Dolle Dinsdag; de bevrijdingsroes slaat toe en veel Nederlanders vieren al het einde van de oorlog. Het blijkt een fout bericht te zijn, er stond in de oorspronkelijke tekst dat de Amerikanen de grens naderden maar de minister -president had het zinnetje eigenmachtig aangepast.

Deze verklaring leidt tot paniek bij de Duitsers en de mensen die met hen hebben samengewerkt, vooral de leden van de pro-Duitse NSB partij. Er begint een ware uittocht. Meer dan 60.000 collaborateurs verlaten Nederland. In veel ooggetuige verslagen uit Gulpen-Wittem wordt erover verteld. Inwoners zien hoe de Duitsers zich terugtrekken, soms met vrachtwagens vol geroofd materiaal, ze nemen alles mee wat ze maar te pakken kunnen krijgen. Het is een drukte van jewelste en een grote chaos. Te voet, te paard, met karren, auto’s, vrachtwagens en geroofde fietsen trekken ze door de dorpen van het Heuvelland, vooral richting Aken. Ook de NSB-burgemeesters van Gulpen, Wijlre en Wittem vluchten naar Duitsland evenals de commissaris van de Koningin, de NSB’er Max de Marchant et d’Ansembourg. De Duitse bedrijfsleider van de melkfabriek in Reijmerstok is ook opeens vertrokken. Medewerkers treffen zijn kantoor ’s morgens leeg aan. En op de Rijksweg in Gulpen zien inwoners hoe collaborateurs op de Duitse wagens meerijden naar ‘die Heimat’.

Maar de Duitsers geven het verzet tegen de naderende geallieerde troepen niet op. Zij willen hun posities versterken en er wordt enorme druk uitgeoefend op de bevolking om zich te melden voor het aanleggen van loopgraven en schuttersputjes. Op 7 september moeten zich in de gemeente Wittem 200 mannen melden, er komen er slechts twee opdagen, de rest duikt onder. De Duitsers houden een razzia en er worden slechts twee opgepakt. Dat gebeurt ook in andere dorpen. Iedere man die Duitsers te pakken krijgen, ongeacht leeftijd, wordt aan het werk gezet. Het mag niet baten. Op 13 september begint de bevrijding door de geallieerde troepen van de gemeente Gulpen -Wittem, die drie dagen duurt.

Deel dit bericht

Pierre Hupperts

Auteur ‘Het dorp en mijn familie. Gulpen en de familie Hupperts 1810-2010’.

Gerelateerd

Opera Meilief van Gulpen

In 1896 werd bekend dat de componist Martin Bouman uit Gouda een opera ging schrijven getiteld Meilief van Gulpen. Het verhaal was gebaseerd op een

Lees meer »

Liever België

Krantenberichten over de gemeente Gulpen-Wittem zijn tot 1830 schaars. Dat verandert opeens door de Belgische opstand van augustus 1830 wanneer met name Gulpen in het

Lees meer »